BỔ SUNG VITAMIN CHO TRẺ

1. Tại sao cần bổ sung Vitamin cho trẻ?

Vitamin là những hợp chất hữu cơ mà tế bào người và động vật không thể tự tổng hợp (trừ vitamin D). Vitamin có mặt trong thức ăn với số lượng nhỏ, cấu trúc hoàn toàn khác với glucid, protid và lipid nhưng lại rất cần thiết cho một số phản ứng chuyển hóa giúp duy trì sự phát triển và sự sống bình thường của cơ thể. Khi bị thiếu hụt vitamin sẽ gây nên bệnh lý đặc hiệu. Việc bổ sung vitamin đầy đủ cho bé rất quan trọng để trẻ có thể phát triển toàn diện cả thể chất lẫn trí não. Trong bài viết này, bác sĩ sẽ cung cấp cho các mẹ những thông tin cần thiết để giúp bé yêu nhà mình luôn khỏe mạnh.

2. Khi nào cần bổ sung vitamin cho trẻ:

Thông thường, sữa mẹ hoặc sữa công thức sẽ cung cấp đủ lượng vitamin, khoáng chất mà bé cần cho đến khoảng 4 hoặc 6 tháng ngoại trừ vitamin D. Tuy nhiên, mẹ bé nên ăn uống lành mạnh, đầy đủ và nếu mẹ có vấn đề về sức khỏe hoặc ăn chay, bé cũng có thể phải bổ sung vitamin.

Sau 4 đến 6 tháng, khi bé bắt đầu ăn dặm, ba mẹ nên bổ sung vitamin cho bé. Những bé ăn đa dạng thức ăn thường sẽ không cần đến vitamin nhưng ba mẹ nên bổ sung vitamin hàng ngày nếu như bé sinh non, bé sinh ra bị nhẹ cân, bé có vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến khả năng ăn, bé không ăn đa dạng thức ăn, chỉ ăn một số loại đồ ăn nhất định (ví dụ như ăn chay, không dùng bất kì chế phẩm nào từ sữa).

3. Trường hợp nào cần bổ sung vitamin cho trẻ:

Trẻ nào cần bổ sung vitamin?

Nếu hàng ngày ta cho trẻ ăn uống với chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ thì không sợ thiếu vitamin. Ðặc biệt, nên tăng cường rau củ, trái cây các loại cho bữa ăn vì đây là nguồn vitamin thiên nhiên tốt nhất. Đối với trẻ bị suy dinh dưỡng, chậm lớn, đương nhiên phải được bổ sung vitamin; hoặc trẻ sau giai đoạn bị bệnh (nhiễm khuẩn, ho hen, tiêu chảy...) thì việc uống thêm vitamin là cần thiết.

Vậy đối với trẻ bình thường có nên bổ sung vitamin? Về mặt lý thuyết, nếu trẻ ăn uống cân bằng, hợp lý, đầy đủ và tình trạng bình thường (tức không có dấu hiệu suy dinh dưỡng) thì không cần bổ sung vitamin. Tuy nhiên, trên thực tế rất hiếm trẻ nào ăn đủ lượng rau trái cây mà cơ thể cần nên ngay cả những trẻ khỏe mạnh cũng nên bổ sung vitamin. Bên cạnh đó, các vitamin vốn có trong thực phẩm sẽ bị mất đi hay giảm trầm trọng trong một bữa ăn đầy đủ nhưng chất lượng thực phẩm không đảm bảo (rau bị héo, trái cây không còn tươi nên mất nhiều vitamin C), hoặc bảo quản chế biến thực phẩm không tốt (gạo càng trắng càng có ít vitamin B1, thức ăn nấu quá kỹ vitamin C sẽ không còn...).

Vì vậy bác sĩ vẫn khuyên những trẻ em khỏe mạnh cũng cần uống bổ sung vitamin. Còn với trẻ béo phì, ba mẹ thường cho con ăn chế độ ít chất béo thì cần thiết phải bổ sung các vitamin, vì chế độ ăn ít chất béo không giúp hấp thu đủ lượng vitamin tan trong dầu là vitamin A, D, E, K.

Bác sĩ nhi khoa thường khuyên cha mẹ bổ sung vitamin tổng hợp cho bé trong những trường hợp sau:

Trẻ không ăn đủ chất

Trẻ kén ăn, biếng ăn

Trẻ mắc bệnh mãn tính như hen suyễn, gặp vấn đề tiêu hóa

Trẻ thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh

Trẻ có chế độ ăn đặc biệt, như ăn chay

Trẻ vận động nhiều, chơi những môn thể thao cường độ cao

1 số vitamin tổng hợp dành cho bé biếng ăn

4. Sáu loại vitamin cần thiết cho trẻ:

Dựa vào tính chất hòa tan trong nước hay dầu mà các vitamin được xếp thành 2 nhóm: vitamin tan trong dầu (vitamin A, D, E, K…) và vitamin tan trong nước (vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B5, B6, B8, B9, B12 và vitamin C).

Trước khi quyết định dùng vitamin tổng hợp cho bé, cha mẹ cần biết 6 loại vitamin thiết yếu cần cho cơ thể trẻ nhỏ:

Vitamin A giúp trẻ tăng cường thị giác, giúp trẻ phát triển bình thường, tăng khả năng miễn dịch cho cơ thể, bảo vệ và làm lành các biểu mô và xương. Thiếu vitamin A gây ra bệnh quáng gà - giảm khả năng nhìn khi trời tối, nếu thiếu trầm trọng có thể gây khô giác mạc và bị mù.

Nhóm vitamin B (B2, B3, B6, B12) có tác dụng tăng sức đề kháng, duy trì quá trình trao đổi chất, góp phần vào quá trình sản sinh năng lượng, ngăn ngừa suy nhược thần kinh.

Vitamin C làm lành vết thương, giúp cơ bắp và da khỏe mạnh.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và giúp cho xương và răng chắc khỏe. Ngoài ra vitamin D còn có tác dụng chống nhiễm trùng, giảm nguy cơ mắc những bệnh về tim, tiểu đường, bệnh xơ cứng và thậm chí một số loại ung thư (cụ thể là ung thư đại tràng).

Canxi giúp cho xương bé chắc khỏe.

Sắt kết hợp với protein đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên huyết sắc tố vận chuyển ô-xy. Thiếu chất sắt dẫn đến thiếu máu dinh dưỡng, không cung cấp đủ ô-xy cho các bộ phận cơ thể, đặc biệt là tim, cơ bắp, não.

Tuy nhiên, tùy vào tình trạng sức khỏe của bé mà cha mẹ quyết định loại vitamin cần bổ sung.

5. Cách uống vitamin trong ngày:

Thời gian tốt nhất trong ngày để uống vitamin B là sau khi thức dậy. Uống vitamin B trong khi đói sẽ giúp hấp thu vitamin. Uống vitamin B cũng có xu hướng làm tăng năng lượng. Do đó, uống quá muộn trong ngày có thể gây khó ngủ.

Cơ thể không dự trữ vitamin C. Vì vậy, chúng ta nên đưa nó vào cơ thể hàng ngày, lý tưởng với liều nhỏ trong suốt cả ngày. Vitamin C nên được uống vào cùng bữa ăn sẽ hấp thu tốt nhất. Do vitamin C chỉ tồn tại trong máu vài giờ nên không sử dụng toàn bộ liều uống vào 1 thời điểm/bữa ăn mà nên chia nhỏ làm 3 lần tương ứng với 3 bữa trong ngày. Trường hợp người bị đau dạ dày thì nên uống vitamin C sau bữa ăn. Không nên uống vitamin C quá muộn vào buổi tối, vì vitamin C có tính kích thích cao, gây khó ngủ.

Do vitamin E tan trong chất béo, dễ dàng lưu trữ trong cơ thể, đặc biệt là ở mô gan và mô mỡ. Uống vitamin E vào buổi sáng và nên uống cùng với các thực phẩm có chứa chất béo như sữa, các loại hạt, bơ, sữa chua hoặc uống cùng bữa ăn.

Cũng giống như vitamin E, vitamin D cũng là một vitamin tan trong chất béo, cần được uống với bữa ăn. Vitamin D hấp thụ tốt nhất khi bạn tiêu thụ cùng thực phẩm chứa chất béo lành mạnh như dầu ôliu, quả bơ hoặc bơ. Không uống vitamin D vào ban đêm hay buổi tối muộn vì có ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ.

Hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng sử dụng vitamin bổ sung khá an toàn, không gây ra những hậu quả nghiêm trọng trừ khi uống quá lượng cần thiết trong một thời gian dài.

Tuy nhiên, nếu bạn muốn bổ sung vitamin và khoáng chất cho bé, bạn nên lưu ý đến những vấn đề sau:

Một số loại thức ăn chứa một lượng lớn vitamin và khoáng chất nhất định: ví dụ như cam rất giàu vitamin C. Nguồn vitamin và khoáng chất từ thực phẩm dễ hấp thụ hơn loại bổ sung, vì thế hãy thử cho bé ăn các loại thức ăn giàu vitamin và khoáng chất mà bé thiếu trước khi bổ sung vitamin và khoáng chất cho bé.

Trong các loại vitamin, vitamin A và D không được dùng thừa, dùng quá liều vì sẽ tích lũy lại trong cơ thể và có thể gây ngộ độc. Vì vậy, nếu dùng loại vitamin đa sinh tố (multivitamin) ngày uống 1 viên thì không được chứa quá 5.000 đơn vị quốc tế (IU) vitamin A và không quá 400 IU vitamin D. Nếu dùng loại dung dịch uống, phải lấy số giọt hoặc thể tích (số ml) theo đúng bản hướng dẫn sử dụng thuốc. Nên cho trẻ dùng dạng lỏng như dung dịch uống vì vừa dễ uống vừa dễ hấp thu. Không nên dùng vitamin C liều quá cao (hơn 1g/ngày) vì có thể gây tiêu chảy, loét đường tiêu hóa, sỏi thận khi dùng dài ngày.