Viêm khớp ở trẻ em: Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị hiệu quả

Viêm khớp ở trẻ em ngày càng phổ biến, trở thành nỗi lo của không ít bậc phụ huynh. Bởi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động, phát triển của trẻ. Vì vậy, để phòng ngừa căn bệnh này các bậc phụ huynh nên nắm rõ một số thông tin dưới đây.

Viêm khớp trẻ em là gì?

Viêm khớp ở trẻ em hay còn gọi là viêm khớp vô căn, viêm khớp tự phát thiếu niên với tên khoa học là Juvenile Idiopathic Arthritis (JIA). Mặc dù, có thể xảy ra ở tất cả trẻ nhỏ tuy nhiên căn bệnh này chủ yếu tập trung ở giai đoạn trẻ từ 6 tháng tuổi cho đến dưới 16 tuổi.

Khác với viêm khớp ở người lớn, các triệu chứng của viêm khớp tự phát thiếu niên thường tồn tại trong một thời gian ngắn khoảng vài tháng. Trừ một vài trường hợp đặc biệt do phát hiện và điều trị muộn, trẻ nhỏ phải chịu đựng các triệu chứng của bệnh lý này suốt quãng đời còn lại.

Dù không trực tiếp đe dọa đến sức khỏe của trẻ nhỏ nhưng bệnh vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như: Làm cản trở quá trình phát triển thể chất và gây ra một số vấn đề về mắt.

Vì vậy, nếu thấy trẻ bị đau sau vận động và tình trạng xương khớp đau nhức cứ tái diễn liên tục, dai dẳng thì cha mẹ cần cho con đi khám ngay bác sĩ để được xác định nguyên nhân và cách điều trị kịp thời.

Nguyên nhân viêm khớp ở trẻ em

Cho đến thời điểm hiện tại vẫn chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra viêm khớp ở trẻ em.Tuy nhiên các nhà khoa học đã chỉ ra rằng sự rối loạn hệ thống miễn dịch trong cơ thể là nguy cơ hàng đầu gây ra căn bệnh này.

Bởi bình thường cơ thể của trẻ luôn được bao bọc và bảo vệ bởi hàng rào miễn dịch. Khi cơ thể bị những tác nhân lạ như virus, vi khuẩn tấn công, hệ thống miễn dịch sẽ nhanh chóng kích hoạt và tiêu diệt diệt các gốc tự do có hại, bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương và bệnh tật.

Tuy nhiên trong vài trường hợp đặc biệt, hệ thống miễn dịch nhận diện sai đối tượng cần loại bỏ và tiêu diệt nhầm các tế bào khỏe mạnh trong cơ thể, gây ra tình sưng tấy, viêm nhiễm tại các khớp.  Đây cũng là lý do giải thích vì sao viêm khớp ở trẻ em còn được gọi là viêm khớp tự phát thiếu niên.

Ngoài yếu tố miễn dịch thì một số nghiên cứu khoa học còn chỉ ra rằng, viêm khớp ở trẻ em có thể bùng phát bởi một số tác nhân sau:

• Chấn thương xương khớp: Theo các chuyên gia xương khớp, tình trạng chấn thương dù ít hay nhiều thì cũng đều gây ra những ảnh hưởng nhất định đến hệ thống xương khớp, khiến bộ phận này yếu đi. Ngoài ra, nếu quá trình điều trị không đúng cách và kịp thời thì có thể sẽ tạo điều kiện để viêm khớp hình thành ở trẻ nhỏ.
• Thừa cân: Cân nặng dư thừa là một trong những yếu tố được xác định có khả năng gây ra viêm khớp ở trẻ nhỏ. Bởi khi cân nặng vượt quá mức cho phép, dây chằng và các xương khớp bị chèn ép và chịu nhiều áp lực từ trọng lượng. Lâu ngày bộ phận này sẽ bị suy yếu, tạo điều kiện cho các tác nhân bên ngoài xâm nhập và kích hoạt tình trạng viêm nhiễm.
• Yếu tố di truyền: Một vào nghiên cứu khoa học cho thấy nếu gia đình có tiền sử mắc các bệnh về viêm khớp thì tỉ lệ trẻ nhỏ trong gia đình này sẽ có nguy cơ mắc viêm khớp cao hơn những đứa trẻ bình thường. Điều này xuất hiện là do trẻ được di truyền kháng sinh đặc hiệu mang tên HLA từ gia đình. Loại kháng sinh này có khả năng chống lại bệnh tật và mang vai trò chủ yếu trong tính nhạy cảm nên thường có nguy cơ mắc viêm khớp cao hơn.
• Nhiễm virus, vi khuẩn: Trẻ nhỏ là độ tuổi mà sức đề kháng và hệ miễn dịch còn chưa được hoàn thiện. Do đó, rất dễ bị tấn công bởi các loại virus, vi khuẩn gây bệnh.

Triệu chứng viêm khớp trẻ em

Các triệu chứng của viêm khớp ở trẻ em có thể phát sinh theo từng đợt hoặc kéo dài liên tục trong một thời gian dài. Tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm, thời gian phát hiện bệnh cũng như cơ địa của mỗi người mà các dấu hiệu nhận biết ở mỗi trẻ là khác nhau.

Dưới đây là những triệu chứng cơ bản của căn bệnh này, giúp các bậc phụ huynh dễ dàng phát hiện và điều trị kịp thời cho con nhỏ.

• Đau nhức: Nếu trẻ thường xuyên kêu đau khớp vào buổi sáng hoặc sau khi ngủ trưa kèm theo dấu hiệu đi khập khiễng thì các bậc phụ huynh cần hết sức thận trọng. Bởi có thể trẻ đã bị viêm khớp tự phát. Tình trạng đau nhức này chủ yếu xảy ra ở khớp hông, đầu gối và các mắt cá chân của trẻ.
• Sưng tấy: Giống như viêm khớp ở người lớn, viêm khớp ở trẻ em cũng khởi phát triệu chứng sưng tấy kèm theo. Trong đó vùng sưng tấy chủ yếu tập trung ở các khớp lớn như đầu gối, khủy tay,…Khi sờ vào người bệnh sẽ có cảm giác hơi nóng ran và sưng đỏ tại vùng tổn thương.
• Cứng khớp: Không chỉ bị đau nhức, sưng tấy, viêm đa khớp ở trẻ em còn khiến các khớp bị căng cứng khiến quá trình vận động của con trẻ gặp nhiều khó khăn hơn bình thường. Do đó, nếu thấy trẻ thường xuyên đi cà nhắc hoặc không duỗi được các khớp vào sáng sớm các bậc phụ huynh cần thận trọng và đưa trẻ đi khám sớm.
• Sốt cao: Sốt cao cũng là triệu chứng thường gặp khi bị đau khớp ở trẻ em. Nguyên nhân của tình trạng này là do tình trạng viêm nhiễm kéo dài kèm theo sưng hạch bạch huyết khiến nhiệt độ cơ thể của trẻ tăng cao, thường là khoảng trên 39 độ. Sốt do viêm khớp ở trẻ em không giống như căn bệnh sốt thông thường. Bởi chúng có thể kéo dài vài tuần liên tiếp.
• Phát ban: Phát ban là triệu chứng cơ bản để nhận biết căn bệnh khớp ở trẻ em. Thông thường khi bị bệnh trẻ thường bị nổi các đám mẩn nhỏ li ti trên các bộ phận như: Ngực, bụng, tay, chân,… Nhưng triệu chứng này thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh nổi mề đay, phát ban khác nên cha mẹ không nên chủ quan.
• Mất ngủ, mệt mỏi: Tình trạng sưng, đau nhức các khớp có thể làm trẻ bị mất ngủ, cơ thể thường xuyên mệt mỏi. Vì vậy, nếu thấy trẻ thường xuyên quấy khóc hoặc khó chịu không rõ lý do thì đừng bỏ qua nguy cơ mắc viêm khớp tự phát thiếu niên.
• Lười ăn, ăn không ngon: Không chỉ làm làm mất ngủ, viêm đa khớp ở trẻ em còn có thể khiến trẻ ăn không ngon miệng, sụt cân, chậm phát triển. Vì vậy, nếu không sớm phát hiện và chấm dứt tình trạng này sớm, trẻ sẽ dễ bị các vấn đề về tiêu hóa, suy giảm hệ miễn dịch cũng như rối loạn tăng trưởng.

Cách chẩn đoán viêm khớp ở trẻ nhỏ

Để kiểm tra và chẩn đoán chính xác tình trạng viêm khớp ở trẻ nhỏ ngoài việc khai thác những câu hỏi liên quan đến triệu chứng lâm sàng. Các bác sĩ còn phải tiến hành một số xét nghiệm chuyên sâu để khẳng định những triệu chứng người bệnh đang gặp phải có đúng là do viêm khớp tự phát thiếu niên gây ra hay không?

Một số xét nghiệm chẩn đoán viêm khớp ở trẻ nhỏ bao gồm:

Xét nghiệm máu

• Là phương pháp xét nghiệm nhằm thu được kết quả liên quan đến tốc độ máu lắng hồng cầu.
• Dựa vào tốc độ mà các tế bào hồng cầu lắng đọng trong ống nghiệm các bác sĩ sẽ xác định chính xác và nhanh chóng mức độ mắc viêm khớp ở người bệnh. Thông thường tỷ lệ hồng cầu lắng đọng càng nhiều thì tình trạng viêm nhiễm tại các khớp càng lớn và ngược lại.
• Ngoài việc giúp chẩn đoán các bệnh về khớp, phương pháp này còn giúp bác sĩ nhận biết được trẻ có mắc các bệnh liên quan đến gan, thận hoặc tim hay không?

Chẩn đoán hình ảnh

• Nếu như xét nghiệm máu giúp chẩn đoán được tình trạng đau nhức xương khớp có phải do viêm khớp tự phát hay không. Thì dựa vào hình ảnh X quang thu được từ bên trong sẽ giúp các bác sĩ phân loại nhóm bệnh viêm khớp của trẻ nhỏ đồng thời xác định tình trạng tổn thương tại các khớp.
• Ngoài ra phương pháp này cũng là nguồn tư liệu để các bác sĩ có thể theo dõi được sự phát triển xương khớp sau này của trẻ.
• Quá trình chuẩn đoán này diễn ra rất nhanh chóng và nhẹ nhàng mà không để lại bất kỳ ảnh hưởng tâm lý nào cho trẻ nhỏ.

Các biến chứng nguy hiểm của bệnh

Không giống như hệ xương khớp của người trưởng thành, sự phát triển của hệ thống xương khớp ở trẻ nhỏ diễn ra rất nhanh. Do đó, nếu tình trạng viêm khớp không được điều trị và kiểm soát kịp thời trẻ có thể phải đối mặt với nhiều tác động xấu. Đồng thời phải chịu nhiều biến chứng nguy hiểm khi bệnh chuyển sang viêm khớp mãn tính.

Cơ thể phát triển không tốt

Khi viêm khớp xuất hiện, hệ thống dây chằng, sụn và các khớp xương của trẻ nhỏ sẽ không thể phát triển một cách đồng đều. Trẻ có thể mắc phải tình trạng trên một bài tay hoặc bàn chân có ngón quá dài, ngón quá ngắn, ngón quá to, ngón quá nhỏ, hoặc thậm chí là chiều dài giữa hai bàn chân và bàn tay không đều nhau.

Viêm khớp ở trẻ em gây ra các vấn đề về mắt

Theo các chuyên gia, viêm khớp ở trẻ em nếu để kéo dài có thể dẫn đến tình trạng viêm hốc mắt, đau mắt đỏ, suy giảm thị giác hoặc trở lên nhạy cảm với những nơi có ánh sáng mạnh. Đặc biệt nguy hiểm hơn là nếu không được khắc phục sớm bệnh có thể khiến trẻ bị tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể và phải đối mặt với tình trạng mù lòa cả đời.

Ảnh hưởng đến sức khỏe của bé

Viêm khớp có thể khiến trẻ bị sốt, phát ban, mất ngủ, thậm chí là chán ăn, ăn uống không ngon miệng. Điều này nếu để kéo dài sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của trẻ sau này, khiến cơ thể thường xuyên mệt mỏi, suy nhược, tinh thần lo lắng, bất ổn, hệ miễn dịch và sức đề kháng suy yếu.

Hơn nữa đây là giai đoạn mà trẻ phát triển chiều cao nhanh chóng nên các bệnh về khớp có thể cản trở tiêu cực đến quá trình này. Khiến trẻ bị hạn chế chề chiều cao và trở nên thấp bé hơn bạn bè cùng trang lứa.

Viêm khớp ở trẻ em sẽ hạn chế khả năng vận động

Độ tuổi từ 6 tháng đến 16 tuổi là giai đoạn trẻ hiếu động và tò mò nhất. Nếu bị viêm khớp trong giai đoạn này khả năng vận động như: chạy nhảy, leo trèo của trẻ sẽ bị ảnh hưởng. Điều này vô hình chung tác động đến tâm lý của trẻ, khiến bé trở nên tự ti, trầm cảm.

Viêm khớp ở trẻ em có thể gây teo cơ, bại liệt chi

Đây là biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm nhất khi trẻ bị viêm khớp dạng thấp. Bởi cơ thể và hệ xương khớp của trẻ trong giai đoạn này đang phát triển. Nếu bệnh xuất hiện kèm những tác động lớn đến hệ thống sẽ khiến xương khớp gặp vấn đề, thậm chí là teo cơ, biến dạng và nguy hiểm hơn và bại liệt.

Vì vậy để ngăn ngừa và hạn chế những biến chứng nguy hiểm trên, các bậc phụ huynh nên chủ động đưa trẻ đi thăm khám khi thấy bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào.